Phát biểu khai mạc hội nghị, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ về việc xây dựng các nghị định phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền gắn với việc thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, trong thời gian qua, Bộ Tài chính đã tập trung xây dựng và trình ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền các luật, nghị quyết, nghị định, thông tư hướng dẫn về các lĩnh vực như đầu tư, đầu tư công, đầu tư theo phương thức đối tác công tư, đấu thầu, thống kê, tài chính, ngân sách, quản lý giá, quản lý tài sản công.

Đến thời điểm hiện nay, Bộ Tài chính đã cơ bản thực hiện phân cấp, phân quyền ở tất cả 24 lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ với 313 nội dung, nhiệm vụ, thẩm quyền đề xuất phân cấp, phân quyền được quy định tại 75 văn bản quy phạm pháp luật, gồm 16 Luật, 1 Pháp lệnh, 9 Nghị quyết của Quốc hội; 36 Nghị định, 1 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ; 12 Thông tư của Bộ trưởng.

“Ngoài 95 nội dung về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền sẽ được giải quyết tại các dự án luật, nghị quyết trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 9 và các nghị định cụ thể để quy định chi tiết, hướng dẫn Luật, Bộ Tài chính đã triển khai xây dựng 6 Nghị định và 7 Thông tư để thực hiện phân cấp, phân quyền đối với 160 nội dung để lấy ý kiến các bộ, cơ quan ở trung ương, các địa phương”, Bộ trưởng Bộ Tài chính thông tin.

Theo đó, Hội nghị tập trung thảo luận, cho ý kiến đối với 5 Nghị định, gồm: Nghị định về phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp; Nghị định về phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực tài sản công; Nghị định để điều chỉnh phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực dự trữ quốc gia; Nghị định để điều chỉnh phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực thống kê; Nghị định để điều chỉnh phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực thuế.

Đồng thời, đóng góp ý kiến đối với 7 Thông tư, gồm: (1) Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của các Thông tư về thuế sử dụng đất nông nghiệp do Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành; (2) Thông tư sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số Thông tư để đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, sắp xếp tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán; (3) Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của các Thông tư trong lĩnh vực quản lý, sử dụng tài sản công của Bộ trưởng Bộ Tài chính; (4) Thông tư về phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước, phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực thuế; (5) Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 123/2014/TT- BTC ngày 27-8-2014 của Bộ Tài chính hướng dẫn tổ chức vận hành, khai thác Hệ thống thông tin quản lý ngân sách và Kho bạc (TABMIS); Thông tư số 18/2020/TT-BTC ngày 31-3-2020 của Bộ trưởng Bộ Tài chính hướng dẫn đăng ký và sử dụng tài khoản tại Kho bạc Nhà nước và Thông tư số 324/2016/TT-BTC ngày 21-12-2016 của Bộ Tài chính quy định hệ thống mục lục ngân sách nhà nước; (6) Thông tư quy định về chế độ và biểu mẫu báo cáo tình hình thực hiện, giải ngân vốn đầu tư công; (7) Thông tư quy định mã số, tiêu chuẩn chuyên môn, nghiệp vụ và xếp lương đối với các ngạch công chức, chuyên ngành kế toán, thuế, hải quan, dự trữ, thống kê.

Tham gia đóng góp ý kiến tại hội nghị, Phó Chủ tịch Hồ Kỳ Minh cho biết, do thực hiện mô hình chính quyền đô thị quy định tại Nghị quyết số 136/2024/QH15 của Quốc hội, các phường của thành phố Đà Nẵng không tổ chức HĐND và là đơn vị dự toán (không phải là cấp ngân sách). Theo các quy định, đối với thành phố Đà Nẵng, các phường mới từ khi thành lập cho đến khi HĐND phường nhiệm kỳ 2026-2031 được bầu ra vẫn còn là đơn vị dự toán.

Đối với năm ngân sách 2026, khoảng thời gian từ tháng 1-2026 cho đến khi HĐND phường nhiệm kỳ 2026-2031 được bầu ra, các phường thuộc thành phố Đà Nẵng vẫn là đơn vị dự toán. Trong khi đó, theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước hiện hành và Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi) đang trình Quốc hội thì HĐND cấp tỉnh Quyết định việc phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi cho từng cấp ngân sách ở địa phương; quyết định tỷ lệ phần trăm phân chia giữa ngân sách thành phố và ngân sách cấp xã đối với phần ngân sách địa phương được hưởng.

Đối với trường hợp các phường của thành phố Đà Nẵng mới sau sáp nhập (gồm cả các phường thuộc tỉnh Quảng Nam trước sáp nhập là cấp ngân sách) sẽ là đơn vị dự toán nên không được phân cấp nguồn thu như một cấp ngân sách từ tháng 1-2026 cho đến khi HĐND phường nhiệm kỳ 2026-2031 được bầu ra. Sau khi HĐND phường được bầu ra lại điều chỉnh từ đơn vị dự toán sang cấp ngân sách.

Theo Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố, trường hợp này sẽ gây khó khăn, vướng mắc và xáo trộn nhiều trong công tác điều hành ngân sách do phải trình cấp có thẩm quyền điều chỉnh phân cấp, điều chỉnh số liệu dự toán thu, chi trong thời gian ngắn, ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện các nhiệm vụ chi của các cấp ngân sách.

“Để đồng bộ, thống nhất và tránh xáo trộn, ảnh hưởng đến việc thực hiện các nhiệm vụ, thành phố Đà Nẵng kiến nghị các cấp có thẩm quyền cho các phường của thành phố Đà Nẵng sau sáp nhập từ ngày 1-1-2026 được áp dụng quy định như một cấp ngân sách. HĐND thành phố sẽ phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi và quyết định tỷ lệ phần trăm phân chia giữa ngân sách thành phố và ngân sách các phường đối với phần ngân sách địa phương được hưởng cho các phường ngay từ ngày đầu của năm ngân sách 2026”, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hồ Kỳ Minh kiến nghị.

Ngoài ra, để địa phương có cơ sở tham mưu phương án xử lý, quản lý tài sản công khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, tránh thất thoát, lãng phí tài sản công, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành có liên quan sớm tham mưu ban hành, sửa đổi, bổ sung, thay thế Luật Quản lý, sử dụng sử dụng tài sản công, các Nghị định hướng dẫn thi hành, gồm: Nghị định số 151/2017/NĐ-CP ngày 26-12-2017, Nghị định số 114/2024/NĐ-CP ngày 15-9-2024 và Nghị định số 50/2025/NĐ-CP ngày 28-2-2025 quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công; Nghị định số 72/2023/NĐ-CP ngày 26-9-2023 của Chính phủ về tiêu chuẩn, định mức sử dụng xe ô tô; Nghị định số 152/2017/NĐ-CP ngày 27-12-2017 của Chính phủ quy định tiêu chuẩn, định mức sử dụng trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp; Quyết định số 50/2017/QĐ-TTg ngày 31-12-2017 của Thủ tướng Chính phủ quy định tiêu chuẩn, định mức sử dụng máy móc, thiết bị.

NGÔ HUYỀN