Khu đền tháp Chămpa Mỹ Sơn được Tổ chức UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới
Mỹ Sơn là một thung lũng hẹp, rộng độ 4km2, có núi bao quanh như một tường thành tự nhiên, vững chãi, có khe nước sâu (Khe Thẻ) vừa có tính phòng thủ, vừa huyền bí, nằm cách Đà Nẵng khoảng 60km về phía Tây Nam, cách kinh đô cũ Simhapura của Chămpa (Trà kiệu ngày nay) khoảng 15km về phía tây, được các vương triều Chămpa xưa chọn xây dựng thành một trung tâm tôn giáo lớn nhất của vương quốc này. Tên gọi Mỹ Sơn là dựa theo tên một làng Việt, nay thuộc xã Duy Phú, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam.
| |
| Một đền (tháp) tại Mỹ Sơn |
Theo các bia ký còn lưu lại, thì khu di tích tôn giáo thờ các vị thần Ấn Độ giáo được bắt đầu xây dựng tại đây từ thế kỷ thứ IV, ban đầu bằng gỗ, bị hỏa hoạn thiêu rụi, được xây dựng lại bằng gạch, đá trong suốt nhiều thế kỷ. Sau khi vương quốc Chămpa dời đô vào Đồ Bàn (Vijaya), rồi về Phan Rang (Panduranga). Khu thánh địa này trở thành hoang phế, bị rừng che phủ trong nhiều thế kỷ.
Năm 1898, một người Pháp tên là Camille Paris phát hiện ra khu di tích, sau đó được Louis de Finot và Launet de Lajonquière nghiên cứu các văn bia. Tiếp đến năm 1901-1902, được H. Parmentier và Carpeaux tổ chức khai quật, nghiên cứu. Toàn khu di tích có 68 công trình lớn nhỏ, trong đó có một ngôi đền bằng đá duy nhất của các di tích Chămpa, được trùng tu lần cuối vào năm 1234.
Trận bom B.52 của Mỹ năm 1969 đã tàn phá và làm biến dạng khu di tích một cách trầm trọng. Nhiều ngôi tháp bị bom đánh sập, trong đó có ngôi tháp A1 cao 24m – một kiệt tác trong kiến trúc Chămpa.
Sau khi kết thúc chiến tranh (1975), Nhà nước ta đã cho rà phá bom mìn, phát quang cây cỏ (20 người đã chết và bị thương do bom mìn của địch để lại).
Năm 1980, trong chương trình hợp tác văn hóa Việt Nam - BaLan, kiến trúc sư Kazimiers Kviatkowski (thường gọi là Kazik -1944-1997) được cử sang phụ trách, đã sắp xếp, gia cố các đền tháp. Kazik đã có công lớn tạo dựng bộ mặt của khu di tích Mỹ Sơn còn lại ngày hôm nay từ đống hoang tàn đổ nát. Ngày này, khu di tích Mỹ Sơn chỉ còn lại 30 đền tháp, nhưng không công trình nào còn nguyên vẹn.
Ngày 29-4-1979, Bộ Văn hóa - Thông tin ra Quyết định số 54- VHTT, công nhận quần thể khu đền tháp là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia.
Ngày 1-12-1999, khu di tích Mỹ Sơn được tổ chức UNESCO chính thức công nhận là Di sản Văn hóa thế giới với hai tiêu chuẩn:
1- Là điển hình nổi bật về sự giao lưu văn hóa với sự hội nhập văn hóa bên ngoài vào văn hóa bản địa, đặc biệt là nghệ thuật kiến trúc Ấn Độ giáo.
2- Phản ánh sinh động tiến trình phát triển lịch sử văn hóa Chămpa trong lịch sử Đông Nam Á.
Di tích Mỹ Sơn có thể sánh ngang với các di tích nổi tiếng khác ở khu vực Đông Nam Á như: Angkor (Campuchia), Pagan (Myanmar), Borobudur (Indonesia).
Cuộc kháng chiến chống xâm lược Pháp đầu tiên của quân và dân ta ở mặt trận Đà Nẵng năm 1858
Ở thế kỷ XIX, Việt Nam nằm trong tầm ngắm của thực dân Pháp trong kế hoạch giành giật thị trường và mở rộng khu vực ảnh hưởng ở Đông Nam Á. Đà Nẵng được coi như một cửa ngõ chiến lược để xâm lược Việt Nam.
Đơn vị thủy quân lục chiến Mỹ đầu tiên đổ bộ vào Đà Nẵng (8-3-1965)
Chiến lược “Chiến tranh đặc biệt” bị phá sản, đế quốc Mỹ quyết định đưa quân chiến đấu trên bộ vào miền Nam và thực hiện chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân ở miền Bắc. Sau khi đưa một đại đội máy bay F.105 vào Biên Hòa và một tiểu đoàn tên lửa HAWK vào Đà Nẵng, ngày 8-3-1965, đại đội đầu tiên của tiểu đoàn thủy quân lục chiến số 9 của Mỹ đổ bộ lên bãi biển Phú Lộc (nay thuộc quận Thanh Khê). Đến chiều cùng ngày, tiểu đoàn 2 thuộc lữ đoàn nói trên được không vận từ căn cứ quân sự Mỹ ở Okinawa (Nhật Bản) đáp xuống sân bay Đà Nẵng. Đây là những đơn vị lính thủy đánh bộ đầu tiên của Mỹ được đưa vào miền Nam, trực tiếp tham chiến.
Pháp lập thành phố nhượng địa Đà Nẵng (3-10-1888)
Dưới sức ép của thực dân Pháp, ngày 25-8-1883, triều đình Huế buộc phải ký với chúng "Hiệp ước hòa bình" (còn gọi là hiệp ước Harmand), qua đó chính thức công nhận quyền bảo hộ của Pháp ở Trung Kỳ. Theo điều 6 và 7 của Hiệp ước này, ngoài việc yêu cầu mở cửa Đà Nẵng để thông thương còn quy định rằng Pháp sẽ được phép lập các khu nhượng địa (concession) ở đây. Cho đến bản Hiệp ước ký ngày 6-6-1884 (còn gọi là Hiệp ước Patenôtre) thì căn bản Việt Nam đã trở thành thuộc địa của thực dân Pháp dưới nhiều chế độ cai trị khác nhau
Chiến thắng lịch sử trên đèo Hải Vân trong kháng chiến chống Pháp (24-1-1949)
Hải Vân, con đèo hùng vĩ và đẹp nhất nước, từng được sử sách xưa xếp vào loại “Thiên hạ đệ nhất hùng quan”. Nhưng đối với các đạo quân xâm lược, thì nơi đây đã ghi lại bao nỗi đau buồn.
Cuộc nổi dậy làm chủ của nhân dân Đà Nẵng từ tháng 3 đến tháng 5-1966, đỉnh cao của phong trào đô thị miền Nam thời chống Mỹ
Do mâu thuẫn gay gắt trong nội bộ đám tay sai chóp bu của Mỹ ở Sài Gòn, cái gọi là “Hội đồng quân sự” do Nguyễn Văn Thiệu và Nguyễn Cao Kỳ cầm đầu đã ra lệnh cách chức trung tướng Nguyễn Chánh Thi, Tư lệnh quân đoàn I, ngày 10-3-1966. Nhận được tin Thi bị cách chức, vào lúc 17 giờ ngày 11-3-1966, khoảng 300 sĩ quan và binh lính thuộc phe cánh ông ta ở miền Trung họp mít tinh ở hội trường Trưng Vương (Đà Nẵng) “yêu cầu chính phủ trung ương phục chức cho trung tướng Nguyễn Chánh Thi”, đồng thời thành lập “Ủy ban quân dân vùng I chiến thuật” để làm áp lực với chính quyền trung ương.
Chưa có bình luận ý kiến bài viết!